Vetrarbrautir í faðmlögum

Hér sést Seyfert-vetrarbrautin NGC 1097 í stjörnumerkinu Ofninum. Hún er í 50 milljóna ljósára fjarlægð og á í nánum kynnum við aðra litla sporvöluþoku, NGC 1097, sem sést ofarlega vinstra megin. Vísbendingar eru um að þær hafi víxlverkað við hver aðra fyrir ekki svo ýkja löngu.

Þótt NGC 1097 virðist vefja þyrilörmum sínum um fylgivetrarbrautina er risinn aldeilis ekki svo umhyggjusamur. Í stóru vetrarbrautinni eru fjórir daufir strókar — of langir og daufir til að sjást á þessari mynd — sem skaga út úr kjarnanum og mynda X en þeir eru lengstu sýnilegu strókar frá vetrarbraut sem vitað er um. Talið er að strókarnir séu leifar dvergvetrarbrautar sem NGC 1097 át fyrir örfáum milljörðum ára. Sömu örlög bíða NGC 1097A.

Strókarnir óvenjulegu eru reyndar ekki einu áhugaverðu einkenni þessarar vetrarbrautar. Eins og áður sagði er NGC 1097 Seyfert vetrarbraut. Það þýðir að í miðju hennar er virkt risasvarthol. Kjarni NGC 1097 er reyndar tiltölulega daufur sem bendir til að risasvartholið í miðjunni sé ekki að gleypa mikið gas og margar stjörnur. Þess í stað er bjartur kekkjóttur hringur sem umlykur kjarnann mest áberandi einkenni miðju vetrarbrautarinnar. Björtu kekkirnir eru taldir risakúlur úr vetnisgasi, 750 til 2.500 ljósár í þvermál, sem glóa vegna sterkrar útfjólublárrar geislunar frá ungum nýmynduðum stjörnum í nágrenninu. Þessi áberandi stjörnumyndunarhringur og þær fjölmörgu bláu þyrpingar ungra og heitra stjarna í þyrilörmunum gera NGC 1097 mjög glæsilega.

Myndin sem hér sést var upphaflega tekin árið 2004 (sjá eso0438) með VIMOS mælitækini á VLT en litmyndum sem stjörnuáhugamaðurinn Robert Gendler tók hefur verið bætt við.

Mynd: ESO/R. Gendler (potw1128a)

---

• Fótspor Minkowskis — Mynd vikunnar á Stjörnufræðivefnum

- Sævar